به گزرش جبهه روشنفکری انقلاب اسلامی به نقل از دفتر تبلیغات اسلامی، آیت الله جوادی آملی در پیامی به سومین دوره طرح ملی نخبگان علوم انسانی که از ۱۳ تا ۲۷ مردادماه در دهکده فرهنگی تفریحی وسف برگزار می شود، از حوزه و دانشگاهی که خروجی اش پرورش امام متقیان باشد، به عنوان دارنده علوم انسانی اسلامی نام برد و گفت که این توفیق به برکت نظام اسلامی ایران و خون های پاک شهدا، نصیب حوزه و دانشگاه شده است.

وی توحید الهی و تبیین رهاوردهای انبیای الهی را از معابر علوم انسانی اسلامی توصیف کرد و با تبیین راه شناخت علوم انسانی اسلامی، اظهار داشت: امتیاز علم که درباره سلسله اموری بحث می کند، به نظر، اغراض، اهداف، تواضع و به سنخ مسائل آن علوم است.

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم تبیین اصل این بحث را در علوم عقلی مانند منطق و فلسفه که مرحوم بوعلی و حکمای الهی در بحث های منطقی خود که به بیان عوارض ذاتی می پردازند امکان پذیر دانست.

وی افزود: ممکن است کسی در علوم اعتباری در اصل علوم تردید کند چراکه یک سری از مسائلی که با هم تناسب دارند در جایی گردآوری می شوند و نظم ضروری در بین آنها نیست اما در علوم عقلی به ویژه ریاضیات یک نظم دقیقی بین مسائل آن مطرح است.

آیت الله جوادی آملی با اشاره به تمایز علوم از یکدیگر، طرح یک مسئله واحد در هر رشته ای از علوم را امکان پذیر ندانست و با بیان اینکه چیزی که فرع است نمی تواند ممیز باشد، اظهار داشت: تمایز علوم به محمولات آنها نیست چراکه محمول متکی به موضوع است.

وی توضیح یک مسئله را در سه محور موضوع، محمول و ربط امکان پذیر خواند و خاطرنشان کرد: ‌چیزی که به شیء دیگر تکیه دارد نمی تواند ممیز اصلی باشد؛ چراکه تنها تکیه گاه مسائل موضوعات آن مسائل است.

این مفسر برجسته قرآن کریم گفت: اگر ما موضوعات را از یکدیگر جدا کردیم، مسائل از یکدیگر جدا می شود، اغراض و اهداف هم از یکدیگر جدا می شوند بنابراین بهتر است از تمایز علوم و تمایز موضوعات سخن بگوییم.

وی فهم علم اسلامی و غیر اسلامی را نیازمند بررسی موضوع آن دانست و افزود: علمی که اسلام تعلیم آن را واجب کرده اسلامی نیست بلکه تعلمش اسلامی است؛ یعنی ممکن است خود علم اسلامی باشد یا نباشد.

آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه اسلام برخی علوم را واجب کرده تا انسان برای رهایی از خطر فرا بگیرد نه برای بهره برداری از منابع و فضای آن، تصریح کرد: تعلم معیار اسلامی بودن علم نیست، بلکه موضوع علم باید اسلامی باشد.

وی ابراز کرد: اگر موضوع علم، ثبوت خدا، اسما، اقوال و آثار خدا باشد، این علمی دینی و اسلامی است، اما علمی که موضوع آن فعل انسان یعنی صنعت، دامداری، کشاورزی، داروسازی، رفتارها و گفتارهایی که او از خود نشان می دهد، می تواند اسلامی یا غیر اسلامی باشد که اگر مطابق با رهاورد دین باشد دینی است و اگر مطابق آن نباشد غیر دینی است.

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم بررسی علوم اسلامی را در شناخت حقیقت انسان امکان پذیر دانست و گفت: انسان شناسی موضوع و فعل خدا است یعنی انسان را که آفرید، چگونه آفرید، پیوند بدن و روح چیست دوامش چیست از کجا شروع می شود و به کجا ختم می شود، اینها علوم دینی است.

وی خاطرنشان کرد: علومی که موضوع آن فعل خود انسان است که چه کارهایی را انجام می دهد و چه کارهایی را انجام نمی دهد می تواند دینی یا غیردینی باشد و صرف اینکه بگوییم علمی دینی و اسلامی است که موضوع آن اسلامی باشد، صحیح نیست.

آیت الله جوادی آملی امکان تمییز علم دینی از علم غیر دینی را به واسطه جدا کردن موضوع آن عنوان کرد و با طرح این سؤال که بعد از اثبات اینکه خدا انسان را آفرید، انسان چه کاری باید انجام دهد و چه علمی را باید بیاموزد، راه عقل و نقل را در بررسی این پرسش پاسخگو دانست.

وی با بیان اینکه کار انسان مهندسی نظام خلقت نیست و هیچ عقلی توان آن را ندارد که برای انسان صراط مستقیم ترسیم کند، گفت: تجربه های عقلی و حسی چراغ راه هستند تا انسان راهنما را ببیند و راه را بشناسد و علوم انسانی بر بستر این راه شناسی است.

این مفسر قرآن کریم امکان شناخت فعل و قول خدا را از راه آیات و روایات با تفسیر انبیای الهی و با عقل دانست و افزود: فعل و قول خدا شهودی است نه حصولی و معصوم و مصون از سهو، نسیان و خطا است، در حالی که علم عقل حصولی و خطاپذیر است، با مفهوم کار دارد و از آغاز و انجام با خبر نیست.

وی با بیان اینکه براهین عقلی در برابر نقل است و ادله عقلی ما را با آنچه وحی مستقیم است آشنا می کند و دلیل نقلی هم می تواند ما را راهنمایی کند که انبیای الهی چه آورده اند، گفت: تمام قطب فرهنگی عقل و استدلال است و ما با این چراغ اوصاف، اقوال و افکار الهی را می فهمیم و با همین عقل از هر گزاره شرک آلود می پرهیزیم.

آیت الله جوادی آملی تصریح کرد: آن علمی انسانی و اسلامی است که موضوع آن رهاورد الهی باشد، برهانی باشد که بفهمند وحی چه آورده و خدا چه کرده است و آغاز و انجامش توحید باشد که این توحید از گرانبهاترین و کمیاب ترین گوهرهای تابناک جهان بشریت است.

وی با بیان اینکه قرآن کریم ما را از خطر شرک برحذر داشته و فرموده است که شرک در بسیاری از امور و ایمان بسیاری از مؤمنان، علم بسیاری از عالمان و زهد بسیاری از ترسایان و پارسایان نفوذ می کند، گفت: در تبیین علم باید دقت کنیم و بدانیم که کدام علم، انسانی و اسلامی است.

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم علمی که کار را به غیرخدا واگذار نکند و اثر غیر خدا را در سایه تدبیر الهی بداند، اسلامی دانست و گفت: در بخش های از سوره مؤمنان وقتی سبقت گیران را معرفی می کند به بیان توحید می پردازد، معرفت، هجرت،‌ سرعت و سبقت را مطرح می کند و می فرماید سرعت و سبقت بگیرید اما سرعت گرفتن و سبقت گرفتن با کیست و چه گروهی از افراد مقدم هستند و از دیگران مقدم تر هستند.

وی افزود: کسانی که به آیات الهی ایمان دارند و به خدا شرک نمی ورزند، سرعت و سبقت گرفته اند یعنی فستبق الخیرات هستند، بنابراین علمی انسانی و اسلامی است که این مراحل را به انسان بیاموزاند، در تمامی این مقاطع توحیدوار حکومت کند و ذره ای از شرک در سایه سار این مراحل پیدا نشود تا محصول آن دانشگاه یا حوزه امامت اهل تقوا باشد.

آیت الله جوادی آملی گفت: اگر حوزه توانست امامی تربیت کند که مردانی عاقل، عالم، پاک، طیب، طاهر و منزه از جهل و جهالت علمی به دنبال آنان باشند، این نتیجه علم انسانی اسلامی است و اگر دانشگاه توانست استادانی تربیت کند که مردان طیب و طاهر به دنبال اینها به راه بیفتند نتیجه علم انسانی اسلامی است.

وی تصریح کرد: حوزویان و دانشگاهیان که با دو عنصر محوری سرعت و سبقت به قله رسیده اند، آنجا جامدانه زندگی نمی کنند بلکه مجاهدانه به خدا عرض می کنند که دو توفیق به ما بده امت پرور باشیم و مردان عاقل، عالم، طیب و طاهر به دنبال ما به راه بیفتند.

انتهای پیام/