نخستین جشنواره علمی پژوهشی علامه طباطبایی(ره)، ویژه علوم انسانی و اسلامی، پنج شنبه نهم مهرماه در سالن اجتماعات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم با حضور اساتید و کارشناسان این حوزه و جمعی از علاقه مندان برگزار شد.

۱۰ هزار اثر تولید شده از سال ۸۲ تا ۹۲

​در این جشنواره که جمعی از استادان و فرهیختگان مراکز حوزوی، دانشگاهی و علمی کشور حضور داشتند، محمود حکمت نیا دبیرعلمی جشنواره علامه طباطبایی طی سخنانی اظهارداشت: این جشنواره برای نخستین بار با شیوه ابداعی به صورت مشارکتی با ۲۶ نهاد علمی کشور سامان یافته است. هدف این جشنواره این بود که مراکزی در کشور داریم که در حوزه پژوهش علوم انسانی و اسلامی فعالیت می کنند که این مراکز به این نتیجه رسیدند که باید ارزیابی کلی صورت گیرد که هم مراکز و هم آثار برجسته مورد بررسی قرار گیرند تا بتوانیم حوزه های نظریه پردازی را در این زمینه تقویت و ظرفیتها و توانمندیها را شناسایی کنیم و نیز فضایی برای نظریه پردازان و پژوهشگران این عرصه فراهم شود.
وی تصریح کرد: بر اساس تصمیم شورای سیاستگذاری جشنواره، مسئولیت دبیرخانه علمی و اجرایی این جشنواره بر عهده پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بود و فرایند ارزیابی و گزینش آثار برتر در ۱۲ گروه علمی متشکل از متخصصان هر حوزه علمی انجام شده است. حدود ۱۰ هزار اثر تولید شده در این مراکز داشتیم، افزود: در نخستین دوره این جشنواره، آثار مربوط به دوره ۱۰ ساله (۱۳۸۲ تا ۱۳۹۲) مورد ارزیابی قرار گرفت و در مرحله اول، هر دستگاه با ارزیابی درون سازمانی، سه در صد از آثار برتر خود را به جشنواره معرفی کرد که در مجموع ۳۸۹ اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد.
معاونت علمی پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه در مجموع ۶۰ پژوهشگر توانا این آثار را در مرحله نخست بررسی کردند و این آثار به ۴۹ اثر تقلیل یافت، اضافه کرد: در نهایت پس از بررسی و ارزیابی آثار در گروه های ۱۲گانه، ۲۷ اثر به عنوان آثار برگزیده این دوره، انتخاب شدند که سه اثر رتبه اول، ۱۳ اثر رتبه دوم و ۱۱ اثر رتبه سوم را کسب کردند.

همه کم کاریها را نباید به گردن بودجه انداخت

حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره علامه طباطبایی نیز در این مراسم گفت: برگزاری این جشنواره ها نشان می دهد که سرمایه های خوبی در این زمینه داریم، اما کارهای انجام شده با توجه به این فرصت طلایی که در اختیار ما بوده است قابل توجه نیست و در برخی از مقاطع تاریخی در غفلت به سربرده ایم.
وی با بیان اینکه امروز به برکت انقلاب اسلامی ایران امکاناتی فراهم شده است که باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده کرد، گفت: همیشه نسبت به کم لطفی مجالس و دولتها نسبت به بودجه پژوهشهای علوم اسلامی انتقاد داشته ایم اما همه چیز پول نیست. یکی از عناصر بودجه است، ولی همه کم کاریها را نباید به گردن بودجه انداخت و باید کم کاریها را در این زمینه با تلاش و کوشش جبران کنیم تا کارهای بزرگ رخ دهد.
رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا در ادامه سخنانش تصریح کرد: امروز جریان تحول خواهی و جریان علوم انسانی روز به روز قوی تر می شود و پس از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه استقبال خوبی در دانشگاه ها و از سوی استادان و پژوهشگران صورت گرفته است و همراه این حرکت هستند.

باید در زمینه علوم انسانی بیش از اینها کار شود

آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی رئیس موسسه آموزشی ـ پژوهشی امام خمینی(ره) هم طی سخنانی گفت: دغدغه ارتقای علوم انسانی از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام راحل(ره) و سایر موسسین این نظام مطرح بوده است و پیگیری‌هایی در این سال‌ها صورت گرفته اما با گذشت نزدیک به چهار دهه، تلاش‌های صورت گرفته، هنوز راضی‌کننده نیست.
وی با اشاره به اینکه کمبود بسیاری در زمینه علوم انسانی وجود دارد افزود: بسیاری از کاستی‌های موجود مربوط به فعالیت‌های ضد دینی رژیم گذشته است که با شیوه خود در اداره کشور، اسلام را از صحنه مدیریت و سیاست جامعه تا حد زیادی حذف کرده بود.
این استاد فلسفه اسلامی ادامه داد: پیش از انقلاب، فضای موجود در دانشگاه‌های ما صد در صد غربی و کتاب‌هایی که در زمینه علوم انسانی نوشته می‌شد برگرفته از تحقیقات محققان در خارج از کشور بود.

عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین وضعیت روحانیت و حوزه‌ها را پیش از انقلاب نامطلوب عنوان کرد و افزود: بسیاری از حوزه‌ها به تعطیلی کشیده شده بود و عمده فعالیت آن‌ها در زمینه مسائل روزمره و جواب دادن نیاز مردم به پیش نماز یا مرجع تقلید بود.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه مبنای بسیاری از علوم انسانی پیش از انقلاب، دانشگاه‌های خارج از کشور بودند، گفت: علومی مانند اقتصاد، سیاست، حقوق، جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی ازجمله علومی بودند که دانشگاه‌های خارج از کشور آن را هدایت کرده و نتایجی که تولید می‌کردند متناسب با فرهنگ و جهان بینی خود آن‌ها بود. اما بعد از انقلاب با توجه به ظهور نظام اسلامی نیاز به بازنگری اساسی و تولید این علوم براساس دین اسلام به وجود‌‌‌ آمد.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: باید در زمینه علوم انسانی بیش از اینها کار شود و دانشگاه‌ها و حوزه‌ها در این زمینه آمادگی لازم را کسب کنند، پیش از این آمادگی در حوزه‌ها وجود نداشت اما به برکت انقلاب اسلامی و شخص امام خمینی(ره) مقدماتی برای فعالیت پژوهشی حوزه‌ها در زمینه علوم انسانی-اسلامی فراهم شد و با گذشت زمان افرادی برای فعالیت در حوزه علوم انسانی تربیت شده و وارد جامعه شدند.

وی با اشاره به اینکه در حوزه علوم انسانی باید در سه بخش تغییر و تحول صورت گیرد تصریح کرد: بخش اول نگاه به علوم انسانی است به تبع نگاه به انسان و جهان و بخش دیگر، نگاه به علوم انسانی به عنوان علومی است که موضوع اصلی آن انسان و جامعه انسانی است. اگر زمینه مناسبی برای تحول علوم انسانی در دو بخش اول  صورت نگیرد در بخش سوم که کاربردی کردن این علوم است شکست می‌خوریم. به برکت انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) برنامه‌ حوزه‌ها به سمتی رفت تا بتوانند افرادی را تربیت کنند که عامل موثری در ارتقا و تحول علوم انسانی باشند. در این زمینه تلاش‌ها و فعالیت‌های زیادی صورت گرفته و بسیاری از تئوری‌های مطرح شده از سوی استادان ما برای پروفسورهای خارجی جالب بوده است اما با وجود تلاش‌های صورت گرفته هنوز به هدف مطلوب خود دست پیدا نکرده‌ایم.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: بسیاری از نظریه‌پردازان علوم‌ انسانی در ابتدای انقلاب که سال‌ها وقت و همت خود را برای فراگیری این علوم در خارج از کشور صرف کرده بودند، نمی‌توانستند بازنگری در علوم انسانی را براساس نظام اسلامی و آیات و روایات بپذیرند. چنین عدم تفاهمی در آغاز انقلاب طبیعی بود. صاحب‌نظران علوم انسانی معتقد بودند که علوم، اسلامی و غیر اسلامی ندارد اما با مرور زمان و تغییر نسل‌ها و  مسائل جدیدی که در نظام اسلامی پیش می‌آمد، بسیاری از صاحب‌نظران به وجود کمبودها و خلاهایی در علوم غربی پی بردند.
آیت‌الله مصباح یزدی شرایط موجود را بسیار بهتر از آغاز انقلاب ارزیابی و اذعان کرد: ریشه انقلاب اسلامی تحول فرهنگی بود که دیگر تحولات به وجود آمده ثمره آن بودند. در شرایط فعلی نیز این تحول فرهنگی را مقام معظم رهبری، حوزه‌ها و استادان جریان سازی و ایجاد می‌کنند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ضمن تاکید بر اهمیت روش تحقیق در حوزه علوم انسانی گفت: در حوزه علوم انسانی آنچه بسیار حائز اهمیت است موضوع‌شناسی و یافتن موضوعاتی است که بیشترین اصطکاک را با روش‌های غربی دارند. تنها از طریق یک موضوع‌شناسی درست در مقولات گوناگون، می‌توانیم به روش تحقیق مورد نیاز در هریک از موضوعات دست پیدا کنیم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان سخنانش گفت: در حوزه مسائل علوم انسانی علاوه بر روش‌های تجربی به علومی کاربردی نیازمندیم که بتوان در اداره کشور از آنها استفاده کرد چرا که روش‌های کاربردی جدا از روش‌های علمی و تجربی هستند و برای ارتباط با مسائل جهانی به چنین علومی و اداره امور نیازمندیم.
در ادامه مراسم از ۲۷ برگزیده  این جشنواره تجلیل به عمل آمد.
رتبه‌های اول:
حجت‌الاسلام سیدعباس موسویان، برای کتاب بازار سرمایه اسلامی
حجت‌الاسلام عباس پسندیده، برای کتاب الگوی اسلامی شادکامی
عبدالرسول عبودیت، برای کتاب درآمدی به نظام حکمت صدرایی
رتبه‌های دوم:
حجت‌الاسلام ابوالقاسم علیدوست، برای کتاب فقه و مصلحت
حجت‌الاسلام جواد ایروانی برای کتاب زکات باطنی
حجت‌الاسلام صادق سیدحسینی برای کتاب مدارای بین مذاهب
بهرام اخوان کاظمی برای کتاب نقد و ارزیابی نظریه کاریزمایی در تبیین رهبری امام خمینی(ره)
محمود حکمت‌نیا برای کتاب مبانی مالکیت فکری
حجت‌الاسلام محسن رضوانی برای کتاب اشتراوس و فلسفه سیاسی اسلامی
حجت‌الاسلام احمد واعظی برای کتاب جان رالز از نظریه عدالت تا لیبرالیسم سیاسی
حجت‌الاسلام سیدحسین میرمعزی برای کتاب اقتصاد کلان با رویکرد اسلامی
حجت‌الاسلام غلامعلی معصومی‌نیا برای کتاب ابزارهای مشتقه (بررسی فقهی و اقتصادی)
سیدعلی حسینی‌زاده و محمدعلی حاجی ده‌آبادی برای کتاب بررسی مسائل تربیتی جوانان در روایات
حسن بلخاری قهی برای کتاب مبانی عرفانی هنر و معماری (کیمیای خیال)
محمد نقی‌زاده برای کتاب مبانی هنر دینی در فرهنگ اسلامی
آیت‌الله محمد واعظ زاده خراسانی برای کتاب المعجم فی فقه لغت القرآن و سر بلاغته
رتبه‌های سوم:
حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا برای کتاب بیولوژی نص
آیت‌الله علی اکبر رشاد برای کتاب منطق فهم دین
حجت‌الاسلام سیدیدالله یزدان‌پناه برای کتاب مبانی و اصول عرفان نظری
حجت‌الاسلام علی رضایی تهرانی برای کتاب سیر و سلوک (طرحی نو در عرفان عملی شیعه)
حجت‌الاسلام علی اردستانی و قاسمعلی کوچنانی برای کتاب ابداعات فلسفی علامه طباطبایی(ره)
حجت‌الاسلام محسن رنجبر برای کتاب مدیریت راهبردی
حجت‌الاسلام علی ذوعلم برای کتاب فرهنگ معیار از منظر قرآن کریم
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا برای کتاب جهان‌های اجتماعی
حجت‌الاسلام حسن خیری برای کتاب دین، رسانه، ارتباطات اجتماعی
آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری برای کتاب دانشنامه امام حسین(ع)

در پایان این مراسم از مقام علمی مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین علی ابوالحسنی(منذر) استاد تاریخ و عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز تجلیل شد.

منبع: طلیعه

پایان پیام/