به گزارش جبهه روشنفکری به نقل از شبستان؛  بررسی چالش های اجتماعی و ناهنجاری های موجود در جامعه که باعث ناراحتی و تکّدر خاطر بزرگان و اندیشمندان جامعه اسلامی ما شده است و همچنین اثرگزاری آموزش هایی غربی که در سطوح مختلف به دانش آموخته گان تزریق می شوند و تاثیر آن در پیدایش این مشکلات و راهکار های صحیح بر مبنای آم های دینی ما را بر آن داشت تا با حجت الاسلام و المسلمین دکتر علیرضا پیروزمند عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم گفت و گویی انجام دهیم که در ادامه تقدیم می گردد.

بحث ناهنجاری های فرهنگی و معضلاتی که به تعبیررهبری معظم انقلاب (مدظله) ولنگاری فرهنگی نامیده شده است، از کدام آبشخور ناشی می شود؟

یک بخشی از این ناهنجاری ها و معضلاتی که مشاهده می شود مربوط است به پیام های فرهنگی که به جامعه القا می شود و بخش دیگر این معضلات به عناصر فرهنگی مرتبط می باشد که به عنوان عوامل وفعالان و به وجد آورنده های این ناهنجاری ها در جامعه نقش آفرینی می نماید و بخش دیگر این مشکلات به ساختارهای فرهنگی باز می گردد و در آخر به ابزارهای فرهنگی یا کالاها و محصولات فرهنگی مرتبط است  که باعث به وجود آمدن این پدیده های نوظهور می شود.

اگر بخواهیم به طور اجمالی و مختصر در مورد هر کدام از این معضلات بحث نماییم، باید عرض کنم که در خصوص محتوا و پیام فرهنگی، پیام ها از منابع و مراجع مختلف وگوناگونی به جامعه القا می شوند.این پیام ها در مواردی از تریبون ها و مبادی رسمی نظام مانند «رسانه ملّی» یا نها دها و افراد شناخته شده ای مانند «روحانیون» و «ااتید ااهی» که بصورت معمول به نظام متصل هستند و پیام های ارزشی و اسلامی را به جامعه انتقال می دهند، انتقال داده می شود.

البته باید توجه نمود که فارغ از این که این پیام ها به چه صورتی، اعم از کتاب یا مقاله یا شعر یا سخنرانی به دست مخاطبین می رسد باید دقت کرد در صورتی به بحث ولنگاری فرهنگی مبتلا می شویم که این تولیدات و پیام ها در مقابل تولیدات بی محتوا و مبتذل وارداتی دارای اثر و کارکرد موثر نباشد. عامل دوّم در این باب عامل انسانی می باشد، نیروی انسانی که به عنوان «فعّال فرهنگی» نام برده می شود ممکن است یک تاجر اقتصادی یا یک مدیر سیاسی بش. ان عامل هم دارای تاثیرات فرهنگی است. اگراین عوامل انسانی از مواهب و فرصت های نابرابری در جامعه برخوردار شود، قطعاَ تاثیرات فرهنگی و اجتماعی زیادی بر جا خواهد گذاشت، لذا افرادی که در این مناصب و جایگاه ها قرارمی گیرند، می توانند با عملکرد خود بسیار در مقوله بارور نمودن باورهای ارزشی در جامعه ایفای نقش نمایند.

عامل انسانی چگونه می تواند در فرهنگ سازی و القای باور در جامعه نقش آفرینی نماید؟

برای نمونه و به طور مثال برای تبین اذهان عمومی در این زمینه می توان مثال هایی زد، بطور نمون، ورزشکاران یا هنرمندان در تبین باورهای اجتماعی نقش پررنگی دارند. اگر پاره ای از این عزیزان آنگونه که باید و شاید پرورش یافته مکتب و تربیت اسلامی نباشند متاسفانه تاثیر ناخوشایندی بر جامعه می گذارند. عامل سوّم بحث ساختارهای فرهنگی می باشد که باید در این باب نقش دولتها و حاکمیت ها مد نظر قرار گیرد. باید توجه کرد این ساختارهای فرهنگی چه ارتباطی می توانند با مردم برقرار کنند، و چه مقدار در فعال کردن ظرفیت های مردمی دربهبود بخش فرهنگی موثر هستند، و همچنین به چه مقدار تسهیل کننده منویات مقام معظم رهبری در عرصه فرهنگ جامعه ما هستند.

بای توجه دشت اگر ساختارهای فرهنگی از انعطاف و هوشمندی و تعامل  و سرعت عمل کافی برخوردار نباشند تاثیر گذاریشان در بهبود عرصه فرهنگی قطعاَ پایین خواهد بود. و در مرحله آخر نیز کالاها وابزارهای فرهنگی باید مورد اهتمام قرار گیرند، که منظور از کالاهای فرهنگی عبارت است از: شبکه های مجازی، فیلم ها، سریال ها، اسباب بازی ها و بازی های رایانه ای و حتی لباس و پوشاک که آنها نیز به عنوان  محصولات فرهنگی شناخته می شوند. این بخش  یکی از بخش های تزریق مسائل فرهنگی در سطح جامعه می باشند، اگر ابزارهای فرهنگی به درستی انتخاب نشوند و به درستی استفاده نشوند و نماد ها و باورهای ندرست به جامعه اقا گردد قطعاً با ناهنجاری های اجتماعی روبرو خواهیم بود.

به نظر حضرت عالی بحث علوم انسانی غربی یا وارداتی به فرهنگ ما، چقدر در بروز معضلات و مشکلات عدیده ای که جامعه جوان ما در حال حاضر با آن دست به گریبان است مانند (ازدواج سفید ـ آمار بالای اعتیاد یا گسستگی های خانوادگی) موثر است؟

در موارد اشاره شده در بحث ولنگاری فرهنگی به یک مقوله اشاره شد و آن محور مورد بحث، پیام ها و محتویاتی فرهنگی می بود که به جامعه القا می شد، این پیام ها و محتویات فرهنگی و گزاره ها در دوران معاص بخش عمده ان از طرق محصولات و نظریه ها و دستاورد های علوم انسانی به جامعه القا می شود. صرف نظر از جامعه اسلامی ما که در آن نهادها و مراجع فرهنگی از پیش تعیین شده ای وجود دارد مثل روحانیت یا نهادها و سازمان هایی مانند مساجد وهیات ها که معمولاً پیام های معنوی را به جامعه القا می کنند در کنار این موارد مجموعه های آموزشی و پژوهشی در دنیا  شکل گرفته است که دستاورد های علوم انسانی را تبلیغ وتشریح می نمایند.

لذا آنچه در مورد خلاء و کمبود محتواسازی فرهنگی در سایر کشورها نام برده می شود، عالمان و اندیشمندان علوم انسانی هستند، یعنی روانشناان، اقتصاددانان، جاعه شناسان، عالمان حقوق و سایر رشته های علوم انسانی هستند که زشتی و زیبایی، خوبی و بدی،ارزش و ضد ارزش را در قالب های علمی به جامعه القا و ترازها و استاندارد های زندگی را معین می کنند، در دنیا عالمان علوم انسانی مراجع تولید پیام و تولید محتوا در عرصه فرهنگ هستند.

آیا علوم انسانی در پرورش نیروی کارآمد نقش دارد؟

 در ایران اسلامی هم علوم انسانی همان نقش آفرینی را انجام می دهد، ولی بنا به راه یافتن مباحث علوم انسانی در مراکز آموزشی و پژوهشی و با توجه به دیدگاه های اتقادی که نا به آوه های اسلامی به این علوم وجود داشته است، این دید گاه انتقادی نتوانسته است فراگیری پیدا نماید و اعتبار و مشروعیت علوم انسانی  وارداتی را در مراکز آموزشی و دانشگاهی زیر سوال ببرد و در نتیجه اعتبار و مشروعیت این علوم را در نسخه ها و الگو هایی که ایجاد می نماید از درجه اعتبار ساقط نماید. این نکته از یک طرف و از طرف دیگر باید توجه نمود رسانه ملی و همچنین تریبون های مذهبی پیام های اسلامی را مخابره می نمایند، این نکته از آن جهت است که تنها تریبون، تریبون علوم انسانی وارداتی نبوده است.

ولی به دلیل اینکه مسال مطرح شده در علوم انانی رنگ و بوی وشایند تر و عامه پسند تری دارد از اعتبار ونفوذ بالایی برخوردار گردیده واین باعث می شود در کشور دو باور فرهنگی القا شود و این طبیعتاً یک التقات فرهنگی را پدید می آورد و آن وقت باعث ایجاد مقوله ناهنجاری ها و ولنگاری های فرهنگی که مصادیقش را بیان کردید در سطح جامعه خواهد شد . باید به این نکته توجه نمود که علوم انسانی غیر از ایجاد محتوا و پیام های فرهنگی در تربیت نیروی انسانی نیز موثر است وهمچنین در طراحی ساختارها و در زیر ساخت های فرهنگی و اجتماعی نیز تاثیر دارد همچنین در ایجاد ابزارها و محصولات فرهنگی نیز نقش ایفا می کند، بنابرای نقش علوم انسان نقش اصی و زر بنایی ست هرچند که بخش اهم و مهم  این علوم در بخش پردازش محتوا و پیام در متون و سطوح جامعه است.

انتهای پیام/.