به همت مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا و همکاری پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه و خبرگزاری مهر، مراسم رونمایی مجموعه مقالات دومین همایش الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت با حضور دکتر مسعود درخشان استاد دانشگاه علامه طباطبایی و برنده دومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی و دکتر عطاء الله رفیعی آتانی، معاون پژوهشی مرکز پژوهشهای علوم انسانی صدرا امروز دوشنبه ۲۱ دی ماه، در خبرگزاری مهر برگزار شد.

مسعود درخشان در این نشست طی سخنانی اظهار کرد: اگر به مفهوم الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت به درستی توجه کنیم، دریافت خواهیم کرد این موضوع حاصل استقلال فرایند فکری است که همواره در فرمایشات مقام معظم رهبری داشته و داریم و الهام بخش اندیشمندان جامعه است که در راه کشور و دین از موضع استقلال فکری گام برمی دارد. بنابراین اگر بخواهیم در حوزه مطالعات نظری و کاربردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دستاورد بیشتر و بهتری داشته باشیم باید مسیر استقلال فکری را فراموش نکنیم زیرا ریشه این مفهوم که مقام معظم رهبری مطرح کردند، در استقلال فکری است.

این اقتصاددان ابراز کرد: برای کشور که چندین دهه در مطالعات دانشگاهی حوزه علوم انسانی بهره ای از استقلال فکری نبرده است و معمولا کوشش استادان و دانشجویان در حوزه علوم انسانی معطوف به بهره برداری از دستاورد اندیشمندان غربی است، جلو بردن مطالعات در حوزه اسلامی ایرانی پیشرفت همت مضاعف، شبکه سازی و نهادسازی می طلبد. البته از همه مهمتر توکل به خدا است که انسان با کمک این امر، مسیر را جلو ببرد. این مقدمه نشان دهنده سختی راه است که باید بدانیم تا چه اندازه کار کرد.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه بیان کرد: بحثی بین دانشگاهیان بود که آیا این پیشرفت همان توسعه است، یا بیش از آن و یا متفاوت آن است؟ بحث دیگری که وجود این است که آیا پیشرفت ترجمه ای از Development یا همان توسعه است یا ترجمه ای از Advancment است؟ در آن صورت با تمام این نظریه ها متوجه خواهیم شد که در نظریات اقتصاددانان غربی تئوری Advancment نداریم. پس به این نتتیجه می رسیم که این ترجمه چه کلمه ای است؟ یا اقتصاد مقاومتی که حاصلی از استقلال فکری است معادل کدام کلمه خارجی است؟ معمولا تقاضاهایی به وجود می آید که چه معادلی برای اقتصاد مقاومتی بگذاریم؟

برنده دومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی در ادامه سخنانش افزود: فشار زیادی بر من بود که کلمه ای را معادل اقتصاد مقاومتی به کار ببرم. همیشه این مسئله در ذهن برخی از جوامع کشور مطرح می شود و به دنیال این موضع هستند که اندیشمندان غربی چه گفته اند؟ البته ما باید به این موضوع فکر کنیم که آنان چه می گویند؟ نه اینکه بدون فکر بگوئیم چه گفته اند؟ ما نباید به این فکر کنیم که حرفهای اندیشمندان غربی بزرگ است بزرگی ما در تکرار حرف دیگران نیست در درک مفاهیمی است که از اندیشمندان می گیریم و آن درک باعث می شود که به ما کمک تا حوزه اقتصادی بر مبنای دینی و اعتقاددی خودمان را دنبال کنیم و جلو ببریم.

با اتکا به افکار خودمان پیش رویم

وی ادامه داد: پیش بردن تحقیقات کار دشواری است، زیرا فرهنگی ایجاد شده که در هر زمینه ای بخواهیم تامل کنیم، می خواهیم بدانیم غربی ها چه گفتند البته به این کار نمی تواند ایراد گرفت اما نوع استفاده آن که باعث جمود فکری می شود، مسئله جدی و قابل تامل است. درحالیکه در توجه به الگوی اسلامی پیشرفت باید سه مسئله را از هم تفکیک کنیم، نخست وجه اسلامی دوم وجه ایرانی و سوم وجه پیشرفت که اینجا بیشتر وجه اقتصادی مدنظر است اما اسلام به عنوان یک آیین زندگی که مسیر سعادت انسان را  مشخص می‌کند دید جامع و کل نگری به همه ابعاد دارد و اقتصاد را از سایر بخش‌ها جدا نمی‌داند.

وی اظهار کرد: با توجه به اینکه، کل نگری و منحصر نشدن به مطالعات و اجزا و موضوعات در پیشبرد تحقیقات این حوزه بسیار مهم است، نخستین جلسات رسمی اقتصاد اسلامی را ما در خدمت آیت‌الله مظاهری ابتدای دهه شصت بودیم، بنده آن زمان سه روز در هفته اقتصاد تدریس می‌کردم و بیشتر توجهمان به تنظیم امور اقتصادی مسلمانان بود. با تأسیس دانشگاه امام صادق (ع) با مرحوم آیت‌الله مهدوی نخستین کار ما برگزاری سلسله جلسات نقش احکام و نظریات اقتصادی و سپس بحث وحدت حوزه و دانشگاه یا پیوند این دو شد.

درخشان در ادامه سخنانش افزود: دیدگاه‌ های ما در حوزه نظام ‌سازی اقتصادی باید منسجم شود و تنها کار نظری در این حوزه کافی نیست، بنده در این زمینه چند سال است که تفکر می‌کنم، فرمایشات مقام معظم رهبری هم در این زمینه الگوی ما باید قرار بگیرد.

به گفته این محقق برتر در حوزه اقتصاد، الگوی مقام معظم رهبری، همان تجلی عمیق اندیشه نظام‌ سازی در اقتصاد اسلامی است. اقتصاد مقاومتی وجه کاربردی و راهبردی الگوی پیشرفت است، اینکه چطور ما می ‌توانیم تحلیل‌ های استراتژیک و راهبردی داشته باشیم و مجموعه اینها راهگشای اندیشمندان ما می ‌شود.

در زمینه اقتصاد باید دیدگاه راهبردی داشته باشیم

وی در ادامه ابراز کرد: دیدگاه راهبردی در حوزه اقتصادی به شناخت وضع موجود نیاز دارد، مختصات فکری باید سنجیده شود، به طور مثال وابستگی درآمد نفتی از ویژگی ‌های خاص اقتصاد ایرانی است، اینجا دیگر طیف گسترده مخاطبان می‌ توانند کار کنند. بنابراین الگوی اسلامی پیشرفت، تجلی اقتصاد اسلامی است باید بتوانیم از یافته ‌های اقتصاددان‌ ها در شناخت مقتضیات اقتصادی کشور استفاده و با روش‌های پیشرفته آماری تحولات آینده را بهتر ببینیم.

درخشان با اشاره به این موضوع که اقتصاد به عنوان بدنه کشور ما عمل می کند، اظهار کرد: وضع اقتصاد امروز ما نظیر بدن یک انسان، فرآیند چندین دهه کار است، کلان‌شهرهای ایران نتیجه تراکم درآمدهای نفتی هستند. حال اگر امروز بخواهیم تصمیم بگیریم نباید تصور کنیم آثار گذشته در آن دخیل نیست.

وی ادامه داد: الگوی پیشرفت یک مفهوم فراگیر است که باید همه کسانی را که در این راستا مطالعه می‌کنند، تحت پوشش اقتصاد مقاومتی قرار داد، باید در دانشگاه‌ها هم تحولاتی ایجاد کنیم. با توجه به اینکه همه تحقیقات ما متأثر از نفت است، بنده دو دوره دکتری در حوزه نفت و گاز در کشور راه اندازی کردم، اقتصاد اسلامی را از دید نظام‌ سازی بررسی کردم، چرا که تأثیر آن بسیار زیاد بود. در حال حاضر یکی از موفق‌ترین حوزه‌ های اقتصادی ما حوزه مالی اسلامی است که دوره دکتری‌ آن در حال فعال شدن است.

درخشان در ادامه تصریح کرد: ما امروزه بحث کمبود انرژی در کشور را داریم که باید به آ« بپردازیم، امروز بحران انرژی در کمین کشور است، اقتصاد مقاومتی باید از الان به این حوزه توجه کند، باید مهندسان مخازن ما بررسی کنند که فرآیند تولید در پارس جنوبی تا چه زمانی باید ادامه داشته باشد و ممکن است تا سال های بعد به طور مشخص ۱۴ یا ۱۵ سال بعد به سرعت افت کند، این بزرگترین خطر ثبات و تعادل جمهوری اسلامی ایران برای تقویت نظام سیاسی و نظام ولایت کشور است.

این محقق برتر در ادامه متذکر شد: به عقیده من هیچ چیز بالاتر از این کمک در حوزه اقتصاد نیست و می توان به عنوان پرتوی از اقتصاد اسلامی دانست. ما باید به این سمت برویم تا همه زمینه‌ها را آماده کنیم، چرا که اقتصاد اسلامی تنها شامل علوم انسانی نیست، بلکه دیگر حوزه‌ های مهندسی را نیز شامل می شود. اگر پیش‌بینی مهندسان مخازن درست باشد ما بحرانی در دو دهه آینده در پارس جنوبی داریم، امروز باید به فکر راه چاره و صرفه جویی انرژی باشیم.

دانش جهانی با همفکری رشد می‌کند

وی تأکید کرد: نتیجه ای که از الگوی اسلامی پیشرفت می گیریم به رشته ‌های ما مفهوم می‌دهد تا انرژی را هدر ندهیم،‌ حتی در نوع ساختمان سازی و اتومبیل‌ سازی‌ به سمت حفظ انرژی برویم، الگوی پیشرفت باید همه رشته‌های آموزشی را هدایت کلان کند. بنابراین در هر زمینه، نیاز به هم فکری داریم، دانش جهانی با همفکری رشد می‌کند.

درخشان مدعی است که باید کسانی را که در الگوی پیشرفت فعالیت می کنند تمام‌ وقت و باقی عمرشان را در این کار بگذارند، چرا که الگوی پیشرفت تحولی در کل اندیشه‌ ها ایجاد می‌کند. چند وقت پیش به بنده گفتند که در این حوزه کمک کنم،‌ من هم گفتم به شرطی که برای تمام وقت و باقی عمرم مرا استخدام کنید، تا تمام تمرکزم را در این حوزه بگذارم، نمی ‌توان تعدادی استاد نیمه‌ وقت که هم در دانشگاه تدریس می‌کنند و هم به فکر ارتقای آموزشی خود هستند، در اینجا حضور داشته باشند به این شیوه نمی توان فعالیتهای گسترده انجام داد و حتی کاری از پیش برد و پیشرفت کرد.

وی بیان کرد: امروزه در حال کار بر نظریه تعادل عمومی در اقتصاد اسلامی با رویکرد نظام سازی هستم، به طور اجمال درباره آن در سومین کنگره علوم انسانی اسلامی که چند ماه پیش برگزار شد صحبت کردم. این نظریه کمک می ‌کند که ما به تعادل عمومی برسیم. باید به جایگاهی برسیم که تمام علوم و حتی نظام مهندسی ما را شامل شود. پس باید تمام وقت نیروهایی را پیدا کنیم که در این زمینه ها فعالیت های گسترده انجام دهند، الگوی اسلامی پیشرفت بحث شوخی برداری نیست و باید به گونه جدی آن را دنبال کرد.

انتهای پیام/