این شماره از فصلنامه اقتصاد اسلامی حاوی شش مقاله با عناوین مبانی، ظرفیت‌ها و محدودیت‌های علم اقتصاد اسلامی به مثابه علم بومی به قلم عطاالله رفیعی آتانی، مفهوم نظم در اقتصاد اسلامی، نوشته عبدالحمید معرفی محمدی، بررسی فقهی ـ مالی اوراق اجاره مصون از تورم به قلم سیدعباس موسویان، مجتبی کاوند، رضا میرزاخانی و سیدامیرحسین اعتصامی، ارزیابی و مقایسه صکوک اجاره و مشارکت از دید هزینه‌های نمایندگی به قلم سیدمحمدرضا سیدنورانی و محمد علیمردانی، بررسی فقهی قرارداد آتی، احکام و آثار آن بر مبنای فقه امامیه، به قلم غلام‌علی معصومی‌نیا، میثم فدایی واحد و سیدحمیدرضا صائمین و عدم تقارون اطلاعاتی در سرمایه گذاری خطرپذیر: تأملی در چارچوب عقد شرکت و مضاربه، نوشته مهرناز حیدری سورشجانی و پرستو محمدی است.

عطا‌ء الله رفیعی آتانی در چکیده مقاله «مبانی، ظرفیت‌ها و محدودیت‌های علم اقتصاد اسلامی به مثابه علم بومی» می‌نویسد: درباره ملاک اسلامیت علم اقتصاد، دو رویکرد اساسی وجود دارد. رویکرد نخست، بر آن است که اقتصاد اسلامی معرفتی است که تمام هویت دانشی خود را از منابع معتبر شناخت از نظر اسلام کسب می‌کند. رویکرد دوم بر آن است که اسلام به عنوان یک نظامی از ارزش‌ها، باورها، هنجارها، آداب، سنن و انباشت تجربه‌ زیست مسلمانی با ساختن بوم، فرهنگ و جامعه اسلامی‌، ماهیت موضوع و پژوهشگر را در قلمرو پژوهش‌های اقتصادی به واقعیتی مصنوع و برساخته‌ خود تبدیل می‌کند؛ در نتیجه، دانشِ محصول توصیف و تبیین واقعیت‌های اقتصادی چنین جامعه‌ای، اسلامی خواهد بود.

این مقاله ظرفیت‌ها و محدودیت‌‌های رویکرد دوم را که شهید صدر؛ نیز در همین چارچوب علم اقتصاد اسلامی را تحقق‌پذیر می‌داند نشان خواهد داد. مقاله پیش‌ رو ابتدا اثر فرهنگ بر علم اقتصاد را در چارچوب نظری مکتب اقتصادی نئوکلاسیک و نهادگرایی نشان می‌دهد.

برای رسیدن به این منظور می‌کوشد تا از دو دید اساسی آفرینش فاعل شناسایی یا نظریه‌پرداز اقتصادی و نیز موضوع ‌شناسایی یعنی انسان و جامعه، اثر تفاوت‌های فرهنگی را بر کلیت دانش اقتصاد نشان دهد. یک دیدگاه بر آن است که تفاوت‌های فاعل و موضوع شناخت اقتصادی در قلمرو جامعه و فرهنگ اسلامی با فرهنگ و جامعه‌ ملحوظ در دانش اقتصاد متعارف به حدی است که باید در جامعه‌ اسلامی دانشی متفاوت پدید آید. مقاله پیش‌ رو مبانی، دلایل و نتیجه‌های این رویکرد را بررسی و نقد می‌کند.

منبع: سایت انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی