به همت مجله عصر اندیشه و فرهنگسرای اندیشه سومین شب علوم انسانی سه شنبه ۲۹ دی ماه با حضور دکتر مهدی گلشنی پدر فلسفه علم ایران، کریستین بونو، قاسم پورحسن، حسین کلباسی، شریف لکزایی، داوود مهدوی زادگان، حجت الاسلام زائری، بهروز فرنو، پیام فضلی نژاد و … درباره ناکارآمدی علوم انسانی در ایران برگزار شد.

مهدی گلشنی پدر فلسفه علم ایران در روز بزرگداشت خود از علوم انسانی سخن گفت و با اشاره به این موضوع که محل ارجاع علوم انسانی در کشور خودمان است، اظهار کرد: در حال حاضر غرب استفاده ها و بهره برداری های خودش از علوم انسانی را دارد و دنیا را تسخیر کرده است. باید بگوییم که چرا علوم انسانی مهم است و در این زمینه چه کار باید بکنیم.

پدر فلسفه علم ایران با اشاره به این موضوع که در کشور در رشته علوم انسانی بیشترین استادان، بیشترین دانشجو و بیشترین حجم مجلات را داریم، بیان کرد: حجم مقالات و استاد و دانشجو علوم پایه نسبت به علوم مهندسی بیشتر است، پس چرا علوم انسانی در قیاس با دیگر علوم مهندسی و پزشکی موفق نیست. این علت ناموفق بودن صبغه تاریخی دارد و به زمان فتحعلی شاه برمی گردد.

گلشنی در ادامه افزود: در ابتدا علوم فنی بسیار مورد توجه بود، اما زمانی که امیرکبیر، دارالفنون را تاسیس کرد به علوم پایه توجه کمتری شد و علوم مهندسی در این مکان آموزشی زیاد محل اعتنا بود، اما در دوره ای در غرب علوم انسانی تحت الشعاع علوم مهندسی بود.

وی با اشاره به این موضوع که دانشجویان علوم انسانی آینده شغلی برای خود متصور نیست، به همین علت بیشتر خانواده ها و افراد به سمت رشته های مهندسی گرایش دارند، ابراز کرد: جو غالب در کشور ما به سمت رشته های مهندسی است و باید این نگرش را در خانواده ها تغیر دهیم، حجم فارغ التحصیلان علوم مهندسی از علوم پایه و انسانی بیشتر است.

این استاد فیزیک و فلسفه افزود: معاونین وزارت خانه ها فنی مهندسی هستند و به جامعه، ابزاری نگاه می کنند آنان براساس الگوی دانشگاه ام آی تی رفتار می کنند و به عمق توجه ای ندارند و در زمینه علوم انسانی بهره درستی نبرده ایم.

وی ادامه داد: باید بگویم که در دانشگاه امریکا انتخاب رشته دانشجویان در زمینه های علوم مهندسی در سطح های ششم به بعد است،  در حالی که در کشور خودمان همه به سمت رشته های مهندسی روی می آوردند. زمانی که ما نامه ‌های دانشگاهی خود را به زبان انگلیسی برای یکدیگر می ‌نویسیم چه توقعی داریم که اثری از فرهنگ و میراث گذشته ما باقی بماند؟ علت این مشکلات این است که ما به فرهنگ خود که از علوم انسانی به دست می ‌آید، توجهی نداریم.

گلشنی بیان کرد: ما به علوم انسانی باید به نوعی دیگر بنگیریم و عینک فرهنگی بزنیم و به آن نگاه کنیم، علوم انسانی فرهنگ زاست و نوع فرهنگ و اخلاق را تعیین می کند، ما نمی توانیم برای حل تمام مسائل به غرب اکتفا کنیم، برای اینکه فرهنگ و استقلال را مشخص کنیم، باید ببینیم وضعیت علم در کشور چگونه است، راسل در یکی از کتاب های خود در این زمینه پاسخ می دهد که علم وسیله ای برای کسب قدرت جوامع غربی شده است، اگر روند به همین شکل باشد، تمدن بشری آینده نخواهد داشت .

چهره ماندگار فلسفه با اشاره به این موضوع که علوم انسانی هر چیز سهل را آسان می کند، ادامه داد: علوم انسانی کاربرد علوم دیگر را در جامعه آسان می ‌کند،‌ علوم در تمدن اسلامی در دوران آل بویه پیشرفت کرد و علت نیز فرهنگ غنی و تضارب آراء در آن دوره بود.

به گفته گلشنی، دانشگاه استنفورد آمریکا بخشی به  نام علوم انسانی با شعار مبنای ایده آل کشف تجارب انسانی برای خود راه اندازی کرده، حتی در بسیاری رشته‌های مهندسی از تعداد زیادی واحد، یک مقدار هم به صورت واحدهای انسانی قرار می‌دهند، چرا که از تأثیر آن مطلع هستند.

وی اظهار کرد: نباید تصور کنیم علوم محض فارغ از علوم انسانی است، علمای ما بر نقش فلسفه بر فیزیک و علوم طبیعی واقف شوند، در دانشگاه های امریکایی رشته هایی چون فیزیک و فلسفه و از این دست رشته ها جدید آفریده شده است اما در دانشگاه های خودمان حتی اساتید ما دانشجویان را هم برای پرسشهای انسانی تشویق نمی ‌کنند نتیجه هم همین می‌شود که مقالاتمان رونویسی و بدون تولید و کار عمیق است. ما هنوز در خواب غفلت هستیم و به این چیزها توجهی نمی کنیم.

پدر فلسفه علم ایران ابراز کرد: وظیفه امروز ما فرهنگ و هویت سازی است فرهنگ ریشه ‌اش در علوم انسانی است و ما به کلی از آن غافل مانده ایم. اینکه در هفت سال یعنی از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ تعداد مقالات علمی ما از هشت هزار به چهل هزار رسیده چه فایده‌ای دارد؟ آیا صادرات ما را افزایش داده یا از میزان واردات کاسته است؟ علم باید به بی نیازی ما کمک کند وگرنه این علم بی اثر است.

به گفته پدر فلسفه علم ایران، باید مباحث فرهنگی و اخلاقی مباحث را در محیط‌ های علمی آموزش دهیم، ما با چند مسئله رو به رو هستیم در درجه اول اینکه چگونه عقب ماندگی خود را جبران کنیم،‌ دوم چطور مسائل اسلامی خود را در برابر تهاجم فرهنگی حفظ کنیم و سوم چطور به سطح علم روز دست یابیم؟

وی ادامه داد: ما در انحطاط اخلاقی و فرهنگی به سر می بریم، بی اخلاقی و بی فرهنگی در دانشگاه های ما حاکم است، باید در کشور به تمام امور توجه کنیم، جامعه شناسان، روان شناسان و کسانی که در زمینه علوم انسانی کار می کنند بیایند و معضلات را ریشه یابی کنند باید مسائل علوم انسانی را به اصحاب خودش واگذار کنیم نه آقایان مهندسی.

گلشنی در پایان سخنان خود گفت: رسانه‌ ها وظیفه دارند، تا در این زمینه اطلاع رسانی کنند، لذا علوم انسانی لوازمی دارد، لازم است نظریات علوم انسانی در پرتو منویات قرآن و روایات بررسی شود، تنها در این صورت ما از دل مردگی بیرون می‌آییم اینها همه یک پیکار از سوی اصحاب علوم انسانی وروشنفکران کشور است.

منبع: طلیعه

انتهای پیام/