کتاب «کثرت یا وحدت وجود» اثر حجت الاسلام حسین عشاقی، عضو هیأت علمی گروه فلسفه پژوهشگاه منتشر شد. پژوهش حاضر، نتیجه تلاش علمی حجت الاسلام والمسلمین حسین عشاقی است که در گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سامان یافته است و شامل چهار بخش به شرح زیر است:

بخش اول: برهان اول وحدت شخصی وجود بر مبنای عدم ناپذیری وجود.

بخش دوم: برهان دوم وحدت شخصی وجود بر مبنای عدم معلولیت.

بخش سوم: وحدت وجود و ارتباط آن با نحوه وجود کلی در خارج

بخش چهارم: برهان سوم وحدت شخصی وجود بر مبنای اصالت وجود

نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب خود، در باره کتاب و ساختار آن می نویسد:

کتابی که با موضوع «مناظرات وحدت وجود» و تحت عنوان «وحدت وجود یا کثرت آن؟» در پیشگاهتان هست، بجز مقدمه تفصیلی در أولش، حاصل مناظراتی است که بین این جانب حسین عشاقی و  حجه الاسلام و المسلمین آقای غلامرضا فیاضی، در مورد ارزیابی برخی از براهین مسأله «وحدت شخصی وجود» و به پیشنهاد برخی از دانشجویان کارشناسی ارشد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی برقرار شد، جلسات این مناظرات از تاریخ  ۳/۷/۸۱ شروع و تا تاریخ ۱/۴/۸۴  به‌صورت هفتگی (جز ایام تعطیل) در طی ۵۹ جلسه تقریبا دو ساعته در مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی قم برقرار بود.

در مباحث این چهار بخش، اینجانب حامی وحدت وجود و تمامیت برهانهای مورد بحث آن، بودم، و جناب آقای فیاضی ناقد آنها، و بر همین مبنا در عنوانهائی که برای ساختار کتاب و فصل بندی آن تنظیم شده، از جناب آقای فیاضی با عنوان «ناقد» نام برده شده است.

اهمیت بحث وحدت یا کثرت وجود تا جائی است که می‌توان گفت هر یک از گرایشهائی که در این بحث بین صاحب نظران به‌وجود آمده است، موجب شده که یک مکتب فلسفی خاصی شکل بگیرد، وجود در نزد مشائیان متکثر است به‌گونه‌‌ای که برای آن، حقائق متباینه‌ای قائل شده‌اند؛ بنابراین موضوع فلسفه برای آنها حقائقی است متکثر و متباین که جامع ذاتی مشترکی بین آنها نیست،  فقط آنها در یک مفهوم عامی که بالعرض بر آنها حمل می‌گردد، اشتراک دارند، طبعا فلسفه‌ای با چنین موضوعی، از فلسفه‌هائی که موضوعش وجودی است که فقط یک حقیقت واحد دارد، یا چند حقیقت معدود دارد، متفاوت است،  اینجا بود که مکتب فلسفی مشائی بر أساس موضوعی چنین متکثر شکل گرفت؛ در فلسفه إشراقی نیز وجود متکثر و متباین بود، ولی تباین آن فقط به دو حقیقت نور و ظلمت منحصر بود.

بنابراین فلسفه‌ای که آنها برای چنین موضوع متکثری با چنین تکثری ساختند از فلسفه‌های دیگر متمایز بود و اینجا بود که مکتب خاصی در فلسفه‌ شکل گرفت؛ بعد نوبت به حکمت متعالیه صدرائی رسید، صدرالمتألهین موضوع فلسفه را حقیقتی یک‌گونه و موجودی یگانه اما دارای مراتب متعدد قرار داد و طبعا فلسفه‌ای متناسب با چنین موضوعی که به‌صورت تشکیکی، واحد و متکثر بود، شکل گرفت و مکتب جدیدی در فلسفه به ظهور رسید، اما کار به اینجا ختم نشد؛ زیرا بر أساس دیدگاه‌های عرفانی ناب حقیقت «وجود» هیچ‌گونه کثرتی در خودش ندارد، بلکه اگر کثرتی هست مربوط به ظهورات و تجلیات این حقیقتِ از هر جهت نامتکثر است و در اینجا است که بر أساس چنین موضوعی که هیچ‌گونه کثرتی به‌حسب خودش ندارد فلسفه دیگری شکل گرفته و خواهد گرفت. در اینجا است که أهمیت و ضرورت پرداختن به این بحث روشن می‌گردد؛ چون مسأله‌ای که در ایجاد مکاتب فسلفی گوناگون نقش مؤثر و قابل توجهی داشته، شایسته است بیش از پیش مورد توجه و بررسی پژوهشگران و صاحب نظران در مسائل فلسفی قرار گیرد؛ به نظر ما کتاب حاضر می‌تواند در رسیدن به این مهم کمک شایسته‌ای بکند.

گفتنی است کتاب «کثرت یا وحدت وجود» اثر حسین عشاقی، با قیمت  ۴۰۰۰۰  تومان در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.

علاقمندان جهت کسب اطلاعات تکمیلی و تهیه کتاب میتوانند به نشانی www.poiict.org مراجعه کنند.