عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛
قرآن کتاب تربیت و انسان سازی است/نقش قرآن در تمدن سازی
به گزارش جبهه روشنفکری انقلاب اسلامی؛ دکتر شریف لکزایی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) و در پاسخ به این پرسش که با توجه به جایگاه ویژهای که قرآن در تاریخ و فرهنگ اسلامی داشته است، آیا میتوان ارزیابی کلی و جامعی در این خصوص انجام داد؟ گفت: البته این کار نیازمند تحقیق و تاملات فکری است. سوال در این خصوص دو محور دارد، اینکه قرآن چه نقشی تاکنون در تمدن اسلامی داشته است؟ و هم اینکه چگونه بعد از این باید نقش ایفا کند؟
لکزایی ادامه داد: البته واقعیت این است که قرآن نزد ما مسلمانان مهجور است، چون ما عامل به آموزههای قرآنی نیستیم، به هر حال قرآن کتاب زندگی است و کتاب فیزیک، شیمی و … نیست. این کتاب، کتاب تربیت و انسانسازی است ولی معمولا ما به یک قرائت ساده از آن و یا حفظ آیات اکتفا میکنیم در حالیکه نمود، بروز و ظهورش در زندگی ما کم است.
وی تصریح کرد: اگر عامل به قرآن بشویم، تاثیرات آن ملموستر خواهد شد. مثلا نکات اخلاقی که قرآن دارد، در فضای زندگی ما برای انسجام زندگی اجتماعی ما بسیار کارساز و مفید میتواند واقع شود. البته این بحثی جداست که قرآن بحث سیاسی، دانشی و … دارد و یا ندارد که البته دارد و آثاری که در تفسیر قرآن نوشته شده است این را نشان میدهد.
نویسنده کتاب «آزادی و دانش»، در پاسخ به اینکه چرا با اینکه ما شاهد جنبش بازگشت به قرآن در حدود یکصد پیش در جهان اسلام بودهایم و سید جمالالدین اسدآبادی پیشرو این جریان بوده و تلاشهای زیادی در این راستا انجام شده است هنوز به نظر شما قرآن مهجور است؟ گفت: در جامعه فعلی ما آن اندازهای که باید به قرآن بها داده شود، بها داده نمیشود. ممکن است به جهت صوری، ظاهری و شکلی ما توجه بیشتری به قرآن داشته باشیم، ولی مثل این است که به صورت ظاهری نماز میخوانیم، ولی این نماز در عمق جان ما جریان پیدا نمیکند، چون نماز «إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ: نماز را برپا دار که نماز از کار زشت و ناپسند باز مىدارد» (عنکبوت، ۴۵) است، اگر نماز، نماز باشد، طبیعتا فحشا و منکر نخواهد بود و این کلام خداست.
لکزایی افزود: گرامی داشتن ظاهری قرآن و نماز باعث نمیشود تا نتایج مورد انتظار در زندگی ما جاری شود، به هر حال رسیدن به حیات قرآنی منوط به این نتیجه است و نکات کلیدی کتاب برای زندگی ما و تربیت انسان عمل شود که معمولا ما به یک پوستهای قناعت کردیم. همانطور که ملاحظه کردید در ماه مبارک رمضان، قرآن زیاد مورد توجه قرار میگیرد و همین هم البته خوب است، اما باید در زندگی ما جریان پیدا کند.
وی تصریح کرد: من وقتی رانندگی میکنم، باید حق و حقوق دیگران را رعایت کنم، وقتی در محل کار حضور دارم، وجدان کاری داشته باشم و پاسخ درست و صحیحی به ارباب رجوع بدهم، در رفتار و تعامل با دیگران این مسائل را رعایت کنم و فرقی نمیکند، هم در عرصه فردی و هم اجتماعی پای ارزشهای قرآنی را باز و تثبیت کنم.
نویسنده کتاب «توزیع و مهار قدرت در نظریه ولایت فقیه» دم داد: قرآن با تاثیر بر جان بر اعمال ما اثر میگذارد و باید نمود اجتماعی و فردی داشته باشد. ممکن است ما جلسات قرآن زیاد داشته باشیم که خوب است و ممکن است به درکی برسیم و یا حداقل با این کار در فضائی معنوی حضور خواهیم داشت ولی چیزی که مهم است این است که به هر حال قرآن اگر در زندگی ما جریان پیدا نکند، ما دستاوردی قرآنی به معنای واقعی کلمه نخواهیم داشت.
لکزایی در پاسخ به این پرسش که تلاشهای زیادی در خصوص قرآنی کردن جامعه شده است، اما چرا با این حال به نظر شما قرآن هنوز مهجور است؟ گفت: وقتی قرآن به عمل در نمیآید، جامعه قرآنی نخواهد شد. شما وقتی قرآن میخوانید اما ر برخورد اجتماعی صداقت ندارید، هر چقدر هم حافظ قرآن داشته باشید، قرآنی نخواهید بود. این همه کشورهای اسلامی حافظ قرآن دارند، اما آیا کاری از پیش بردهاند و تا قرآن در جان و رفتار ما ظهور و بروز نیابد، فایدهای نخواهد داشت. جلسات قرآن خیلی خوب است اما وقتی ما پای خودمان را از جلسه قرآنی بیرون میگذاریم، رفتارمان تغییر نکرده است و این چه فایدهای خواهد داشت؟
وی با بیان اینکه مراد رهبران بیداری اسلامی از بازگشت به اسلام نوعی تحول درونی است، گفت: رهبران بیداری اسلامی بر آنند که مسیر دینی زندگی را متحول میکند. امروز بسیاری از ظواهر اسلامی شده است و ما ظوهر غیراسلامی دریم اما آیا ما در جامعه کنونی دروغ نمیگوئیم؟ به هم تهمت نمیزنیم؟ اخلاق رعایت میشود؟ غیبت نمیشود؟ اخلاق بخش فربه مباحث اسلامی و تربیت قرآنی است که باید رعایت شود.
انتهای پیام/.